Beeld: Shutterstock
Tekst: Tineke van Heijst
Duurzaamheid van IT krijgt steeds meer aandacht, binnen en buiten de overheid. Het thema is complex en raakt aan apparaten, datacenters, wetgeving, gedrag en samenwerking. Verduurzaming vraagt daarom niet alleen om technische oplossingen, maar ook om bewustwording en praktische keuzes. Duurzaamheidscoördinatoren Rachel Kuijlenburg (Logius) en Jochem van den Berg (Belastingdienst) delen hun ervaringen. Niet als specialisten op afstand, maar als verbinders die laten zien hoe je als informatieprofessional zelf stappen kunt zetten – klein, concreet en samen met anderen.
‘Ambtenaren zien hun laptop, maar niet de wereld daarachter,’ zegt Van den Berg. ‘Daar staan datacenters met servers die 24/7 draaien, gekoeld moeten worden en veel water en energie kosten.’ Kuijlenburg herkent dit: ‘Ik kwam uit de wereld van tastbare verduurzaming, zoals afval. Toen ik in dit domein stapte, had ik geen idee hoe groot de impact van IT was. Inmiddels groeit de bewustwording, maar handelingsperspectief ontbreekt vaak. Bewustzijn is één, weten wat je kunt doen is iets anders.’
De campagne Data als onbekende vervuiler maakte die impact tastbaar. Slijpstof, een start-up uit Rotterdam, won een challenge met een concept waarin de CO₂-uitstoot van digitale handelingen zichtbaar werd gemaakt in houten ballonnen gevuld met liters CO₂. Zo kon je zien wat e-mails met bijlagen, videobellen of opslag aan uitstoot opleveren. In de hal van rijkskantoor de Knoop in Utrecht stonden deze ballonnen naast snoepdispensers met simpele acties, zoals: camera uit tijdens overleg of een link sturen in plaats van een bijlage. Het credo: pak een snoepje voor frisse lucht.
Hardware en verborgen uitstoot
De productie van hardware is de grootste bron van uitstoot. ‘Wanneer een apparaat nieuw uit de doos komt, is de grootste CO₂-uitstoot al achter de rug,’ legt Van den Berg uit. Dit komt door de energie-intensieve productie en de winning van zeldzame grondstoffen, vaak aan de andere kant van de wereld. Reparatie of hergebruik verlengt de levensduur en voorkomt dat apparaten vroegtijdig afval worden.
Kuijlenburg: ‘80 Procent van de voetafdruk van IT komt door de productie van apparatuur. Slechts 17 procent van elektronische apparaten wordt gerecycled. De rest verdwijnt op vuilnisbelten in bijvoorbeeld Ghana, terwijl ze kostbare grondstoffen bevatten. Dat maakt duidelijk hoe roofzuchtig het systeem is.’
*Dit artikel verscheen in Od 47: Dubbel duurzaam. Verder lezen? Meld je dan hier aan voor een abonnement of vraag een gratis presentexemplaar op.
