Beeld: Pxhere
Digitale soevereiniteit krijgt steeds meer gewicht op de politieke agenda. Overheden willen meer grip op hun digitale infrastructuur. Toch blijkt uit de Monitor Open Standaarden 2025 van Forum Standaardisatie dat open standaarden nog te weinig worden toegepast.
Digitale soevereiniteit draait om controle: de overheid wil zelf bepalen hoe zij technologie, data en digitale processen inzet. Daarmee voorkomt de overheid afhankelijkheid van buitenlandse leveranciers en worden publieke waarden als privacy en veiligheid beschermd. Open standaarden zijn daarbij cruciaal. Het zijn publieke afspraken over hoe systemen informatie uitwisselen. Ze zorgen ervoor dat overheden niet vastzitten aan één leverancier en hun digitale vrijheid behouden.
Toch toont de Monitor Open Standaarden 2025 weinig vooruitgang. Slechts de helft van de overheidsaanbestedingen vraagt open standaarden verplicht uit, een percentage dat al jaren stilstaat.
Waarom blijft toepassing achter?
Volgens de Monitor lopen overheidsorganisaties tegen diverse knelpunten aan:
- ze kennen open standaarden en hulpmiddelen niet goed;
- ze willen open standaarden niet altijd uitvragen en leggen daarover geen verantwoording af;
- ze vinden ICT te complex of missen kennis en duidelijkheid over verantwoordelijkheden. Ook angst voor te weinig aanbiedingen speelt mee;
- ze zijn niet verplicht, omdat toezicht en handhaving ontbreken.
Toch kan het wel. In de Monitor 2025 staan voorbeelden van aanbestedingen die goed zijn verlopen. Het gaat onder meer om projecten bij Rijkswaterstaat, de Belastingdienst, Rijksdienst voor het Wegverkeer, Logius, Stichting ICTU, het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, de gemeenten Sittard-Geleen en Amsterdam en de provincie Noord-Brabant.
Het Forum Standaardisatie roept overheden op deze voorbeelden te volgen en hulpmiddelen zoals de Beslisboom Open Standaarden of de NORA te gebruiken.
Met de groeiende digitale dreigingen blijft digitale soevereiniteit urgent. Open standaarden zijn daarbij geen luxe, maar noodzaak.
Bekijk hier de Monitor Open Standaarden 2025.
