Tekst Jef Bergsma
Beeld Adobe Firefly
‘We hebben geen informatiehuishouding, we hebben chaos.’ Met deze woorden vat Arre Zuurmond in zijn rapport Dwars door de Orde samen waar het misgaat in de informatievoorziening van de overheid. De digitale overheid is vastgelopen in een wirwar van systemen, afdelingen en procedures. Professionals besteden hun dagen aan zoeken, duiden en reconstrueren van informatie. Niet omdat informatie er niet is, maar omdat ze niet gedeeld wordt op een manier die begrijpelijk en bruikbaar is.
Tegelijkertijd zijn de ambities van de overheid richting 2030 helder: betere dienstverlening, meer openheid, duurzame digitale infrastructuur en wendbaarheid in uitvoering. De spanning tussen deze ambities en de dagelijkse praktijk is groot. Moderne Informatie-architectuur (MIA) biedt een concreet handelingsperspectief om deze kloof te overbruggen. Niet door méér systemen toe te voegen, maar door fundamenteel anders om te gaan met informatie.
Van digitale opslag naar betekenisvolle samenhang
De kern van het probleem, zoals Zuurmond het beschrijft: informatie binnen de overheid is versnipperd en verouderd en wordt onvoldoende gedeeld. Gegevens en bestanden zijn wel ergens opgeslagen — in documenten, e-mails, chats, databases en applicaties — maar hun onderlinge samenhang ontbreekt. Procedures voor opslag zijn er wél, maar onderlinge relaties worden niet expliciet vastgelegd. Hierdoor ontbreekt betekenis en context, wat cruciaal is voor verantwoording, hergebruik en sturing. MIA biedt een radicaal andere benadering. In plaats van informatie te benaderen als bestanden of records, stelt MIA het informatieobject centraal: een samenhangende eenheid van gegevens die betekenisvol zijn in een specifieke gedefinieerde context. Informatieobjecten worden niet vast gestructureerd, maar dynamisch georganiseerd — afhankelijk van de vraag, de gebruiker en de (beleids)context. Ze kunnen als informatiepositie worden vastgesteld en gepersisteerd, waardoor ze herbruikbaar zijn voor besluitvorming, verantwoording en toekomstige contexten. Zo ontstaat een informatielogica die ruimte laat voor interpretatie én precisie. Het is een invulling van wat Zuurmond bedoelt als hij pleit voor verschuiving van systeemlogica naar publieke logica.
*Dit artikel verscheen in Od 45: Informatiebeheer 2030. Verder lezen? Meld je dan hier aan voor een abonnement of vraag een gratis presentexemplaar op.
