Slimmer zoeken in Woo-portalen

Tekst Klaas Jan Mollema, Alexander Aarup, Tim van den Berg, Bart van Biezen, Max van Dongen & Martijn van der Weerd
Beeld Shutterstock

Woo-portalen bevatten vaak duizenden documenten, maar bieden weinig houvast. Vooral journalisten en onderzoekers verdwalen in de eindeloze hoeveelheid zoekresultaten. De Haagse Hogeschool ging samen met rijksambtenaren en studenten op zoek naar een beter ontwerp: een Woo-portaal dat niet alleen zoekt, maar ook slim helpt vinden.

Waar de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) aan overheden vraagt om documenten op verzoek te delen, kent de Wet open overheid (Woo) een actievere openbaarmaking: overheden moeten, behalve reageren op Woo-verzoeken, ook proactief documenten openbaar delen. Deze documenten delen ze via Woo-portalen: websites waarop burgers kunnen zoeken en documenten kunnen bekijken. Deze portalen kenmerken zich vaak door een zoekbalk die toegang biedt tot een oneindige poel aan documenten. Zodra het zoekwoord is ingegeven, krijgen nietsvermoedende burgers een resultatenlijst van vele duizenden documenten (bijvoorbeeld Officiële Bekendmakingen, zoals in de afbeelding) en worden ze aan hun lot overgelaten. Mensen gebruiken Woo-portalen vooral in de context van onderzoek. Journalisten en onderzoekers controleren en onderzoeken de overheid en gebruiken de openbaar gemaakte documenten als voeding voor hun werk. Zij ervaren deze portalen als onhandige en ondoorgrondelijke vehikels.

Toegankelijker

Het idee voor een toegankelijker Woo-portaal ontstond bij Brechje Schouwerwou, Ines Prakke (BZK Transparant) en Pepijn van Houdt (OCW – RDDI). Geïnspireerd door het aanbevelingssysteem van Spotify vroegen zij zich af: hoe kun je gebruikers in een Woo-documentenbank helpen om snel relevante informatie te vinden, op basis van slimme suggesties? Met deze vraag stapten ze naar I-Lab West (I-Partnerschap) om te verkennen of samenwerking met het onderwijs mogelijk was. De Haagse Hogeschool besloot de handschoen op te pakken en betrok een groep studenten van de opleiding Innovative Data Visualisation bij het project. Samen met de rijksambtenaren en de docent formuleerden de studenten de centrale ontwerp­opdracht:

• Er is behoefte aan gecentraliseerde, proactieve toegang tot informatie. Nu zijn Woo-documenten verspreid over meerdere websites. De diverse soorten informatie afkomstig van diverse organisaties toegankelijk maken op een gecentraliseerde plek, zodat de burger makkelijker toegang heeft tot een compleet overzicht.
• Het creëren van een interface die toegankelijk is voor een diverse doelgroep: journalisten, studenten, onderzoekers, burgers en ambtenaren. In de interface op basis van persoonlijke interesse voorzien in aanbevelingen.
• Het visuele ontwerp moet zowel creatief en innovatief zijn, als vallen in de professionele communicatiestijl van de rijksoverheid.

*Dit is het eerste deel van een artikel uit Od 44: De Woo, wat heb je daaraan? Verder lezen? Meld je dan hier aan voor een abonnement of vraag een gratis presentexemplaar op.