Onze overheid wordt compleet opgeslokt door grote thema’s als corona, CO2-uitstoot, gaswinning, de toeslagenaffaire, etcetera. Daardoor lijkt het alsof er niets belangrijkers op deze wereld is. Het zijn thema’s die dwars door onze samenleving snijden en als gevolg daarvan in toenemende mate bijdragen aan de verdergaande polarisatie binnen diezelfde samenleving. De voor- en tegenstanders van dit soort thema’s komen steeds vaker en harder tegenover elkaar te staan en bestrijden elkaar met alle beschikbare wapens. Het wordt een propagandaoorlog waarbij de hearts en minds van de burger gewonnen moeten worden. Een propagandaoorlog waarbij de overheid meer wapens in handen heeft.
Het belangrijkste wapen waarmee deze oorlog wordt gevoerd zijn data. Keiharde en nietsontziende data, verrijkt met een beetje context en metadata, en omgevormd tot hapklare en klinkklare visualisaties, theorieën en modellen. Waarbij het voor de meesten onder ons onmogelijk is af te leiden of ze kloppen en wat de waarde is, laat staan uit welke bronnen ze afkomstig zijn. We moeten er maar op vertrouwen dat belangwekkende instituten de waarheid überhaupt wel kunnen weergeven op basis van beschikbare, betrouwbare en actuele data.
Want een ding heb ik inmiddels wel geleerd. Dataverzamelingen zijn nooit 100 procent actueel en betrouwbaar en zijn te manipuleren zonder dat deze manipulaties echte leugens opleveren. Om die reden ligt er een schone taak voor kritische, kundige en partijloze individuen en organisaties om zorgvuldig met data om te gaan en de waarheid te bewaken en niet te laten misbruiken voor welk hoger doel dan ook. Want ook in propagandaoorlogen sneuvelt de waarheid als eerste.
*Dit artikel is geschreven door Edwin Driessen en verscheen oorspronkelijk in Od 15 in november 2021.
