Tekst Tim Staal
Beeld Pexels
Snikkende ambtenaren omdat het directiehoofd door jouw Woo-verzoek tegen een burn-out aan zit. Aan tafel met een secretaris-generaal, een directeur en een plaatsvervangend directeur, tegelijk. En een front row seat bij een maandenlange strijd tussen twee departementen (een voor meer openbaarheid, een lange tijd tegen).
Zomaar een greep uit de bemiddelingen bij Woo-verzoeken door ACOI waar ik de afgelopen 3 jaar als verzoeker bij betrokken ben geweest. Door deze unieke uitstapjes achter de schermen heb ik de ambtelijke processen achter een Woo-procedure leren doorgronden, bespelen en ter discussie stellen. Bijna altijd met kleinere of grotere doorbraken voor een open overheid tot gevolg.
Bemiddeling is zonder twijfel een van de weinige echte verbeteringen ten opzichte van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). Gelukkig maar, want de Woo-werkgroep van de Vereniging van Onderzoeksjournalisten (VVOJ) heeft er hard voor gestreden. Zo’n bemiddelingstraject kun je starten op elk moment in het Woo-proces – al 3 weken na indiening van een Woo-verzoek, maar ook diep in een bezwaarprocedure. Het kan over zo ongeveer alles gaan.
Onbehoorlijk handelen, zoals niet bereikbaar zijn, weigeren een datum voor het nemen van een besluit te noemen of geen specifieke onderbouwing geven voor een weigering. Onverklaarbaar of onaanvaardbaar lang doen over een verzoek of over een beslissing op bezwaar. Of simpelweg de Woo onjuist uitvoeren, bijvoorbeeld door een verzoek te weigeren zonder naar documenten te hebben gezocht.
Kun je dan niet gewoon naar de rechter of in bezwaar gaan? Ja, soms kan dat. Maar de rechter duurt vele maanden (beroep niet-tijdig) tot jaren (bodemzaak). En verlies je een bezwaarprocedure dan rest alleen nog de gang naar diezelfde, onvoorspelbare rechter. Bemiddeling is sneller, je hebt meer regie, alle creatieve oplossingen zijn denkbaar en het beste: de bemiddelaar staat aan de kant van de openbaarheid.
*Dit is het eerste deel van een column uit Od 44: De Woo, wat heb je daaraan? Verder lezen? Meld je dan hier aan voor een abonnement of vraag een gratis presentexemplaar op.
