Toegang tot informatie is een grondrecht, constateert het Manifest Informatieprofessionals voor de Overheid. Wat betekent dat voor de beroepsgroep? Initiatiefnemers André Plat en Wouter Bronsgeest roepen op tot actie.
‘Het Manifest Informatieprofessionals voor de Overheid bevat uitgangspunten die richtinggevend zijn voor de manier waarop wij als informatieprofessionals ons werk doen,’ zegt Wouter Bronsgeest. ‘We moeten ons best doen om informatie voor iedereen toegankelijk te maken en te houden en zo de wereld beter te maken. Dat betekent dat informatieprofessionals in actie moeten komen. En spijker het manifest maar aan de deur!’ André Plat valt hem bij: ‘Informatieprofessionals moeten zich minder bescheiden opstellen. We moeten een regisserende rol nemen, proactiever en assertiever.’
Voor iedereen
Als toegang tot informatie een grondrecht is, geldt dat voor iedereen. Maar, zoals het manifest constateert: ‘Grote groepen mensen hebben een informatieachterstand (denk bijvoorbeeld aan mensen die digitaal niet vaardig zijn, laaggeletterd zijn, een beperking hebben of de taal niet beheersen). Daarom is het noodzakelijk dat we informatiesystemen inrichten volgens principes die de mens en toekomstige generaties centraal stellen.’
Het manifest noemt vier uitgangspunten: systemen moeten ten dienste staan van mensen; technologie moet voor iedereen bruikbaar zijn; ethiek gaat voor middelen en macht, en de geest is belangrijker dan de letter van de wet. Plat: ‘Als we echt inclusief willen zijn, moeten we terug naar de tekentafel.’ ‘We zullen bijvoorbeeld anders moeten kijken naar werk en naar allerlei processen,’ vult Bronsgeest aan. ‘Informatieprofessionals kunnen daarbij helpen. Met dit manifest geeft onze beroepsorganisatie daar steun aan.’
Hoewel het manifest vanuit de eigen beroepsgroep komt, is het zeker niet alleen voor intern gebruik bedoeld. Bronsgeest: ‘Het is natuurlijk prima dat we onderling hierover praten en kennis en ervaringen delen, maar het moet ook breder gebeuren. Er zijn veel meer mensen dan alleen informatieprofessionals die zich met informatie en de toegang daartoe bezighouden.’ ‘Onze wereld kent veel concurrentie en een grote dynamiek,’ zegt Plat. ‘Naast informatieprofessionals heb je allerlei projectmanagers, informatie-architecten, privacy officers en ga zo maar door.’
Bronsgeest pleit dan ook voor meer samenhang rond de informatiehuishouding. ‘Al die mensen werken soms langs elkaar heen. Maar een leuk softwarepakket aanschaffen, is niet genoeg. Om informatie bijvoorbeeld toegankelijk te houden, heb je een goed archief nodig. Laat iedereen rond de informatiehuishouding samenwerken.’
Multidisciplinair
Plat: ‘In ons manifest staat ook dat we aandacht moeten hebben voor allerlei aspecten, van wetgeving tot informatieverwerking en -beveiliging. Het vraagt een multidisciplinaire benadering bij de overheden, die ten dienste staat van de informatiesamenleving. Maar we zien dat de informatiehuishouding op de bestuurlijke agenda’s aan het zakken is.’
‘Daarom is het tijd dat we ons manifesteren,’ zegt hij. ‘Dat we opstaan en ons ermee gaan bemoeien. Zodat overheden informatie actief openbaar maken en toegankelijk houden voor iedereen.’
Voor meer informatie, download het manifest hier.
