De laatste online conferentie is gehouden in 2008. In 2010 was een conferentie om economische redenen niet haalbaar en nu is ‘online zijn’ een commodity geworden. Jonge mensen zien online zijn als een primaire levensbehoefte, zoals elektriciteit en water. Niet online zijn is ondenkbaar; social media vervullen de rol van platform om elkaar te zien, kennis uit te wisselen en op de hoogte te blijven en zijn daarmee een vervanging voor de oude conferentie.
De laatste online conferentie is gehouden in 2008. In 2010 was een conferentie om economische redenen niet haalbaar en nu is ‘online zijn’ een commodity geworden. Jonge mensen zien online zijn als een primaire levensbehoefte, zoals elektriciteit en water. Niet online zijn is ondenkbaar; social media vervullen de rol van platform om elkaar te zien, kennis uit te wisselen en op de hoogte te blijven en zijn daarmee een vervanging voor de oude conferentie.
Geschiedenis
Eind jaren 70 kwamen de eerste databanken op, waarin met een analoge verbinding en een beetje medewerking van de PTT (nu KPN) gezocht kon worden naar informatie. Toen in veel gevallen nog zonder beeldscherm en met meterslange kettingformulieren als antwoord op de zoekvraag. Het vakgebied rondom de digitalisering van informatie ontwikkelde zich zo snel dat er vraag ontstond naar een mogelijkheid om op de hoogte te blijven van al het nieuws. Vanaf 1977 werd elk jaar begin december de International Online Conference in Londen gehouden. Als alternatief voor Londen en op initiatief van de beroepsverenigingen NVB, VOGIN en NBLC werd in 1986 in De Doelen te Rotterdam de eerste Nederlandse variant georganiseerd, de Online Informatie Konferentie Nederland; met een ‘K’ naar de nieuwe spelling. Er zouden er nog elf volgen.
Na drie succesvolle conferenties besloten de verenigingen om hun samenwerking te formaliseren. Tot dan toe werden de conferenties georganiseerd door enthousiaste en betrokken leden van de verenigingen, waarbij de onderlinge afspraken bijna op de achterkant van een bierviltje pasten. Omdat de financiële belangen en risico’s groter werden en om fiscale en juridische redenen, is besloten op 31 mei 1991 tot de oprichting van de stichting OIKN.
Het doel van de stichting was een tweedaagse conferentie te organiseren vóór en dóór vakgenoten uit het bibliotheek- en informatievak. De toegangsprijs voor de conferentie moest laag zijn en iedereen uit het vak was welkom, van hoog tot laag. Het was de bedoeling de bibliotheekmedewerker kennis te laten maken met de innovatie op het vakgebied en oud-collega’s en studiegenoten te ontmoeten. Dat de organisatoren hierin geslaagd zijn, blijkt uit het feit dat steeds een gemiddelde van ruim duizend deelnemers aan de online conferenties heeft deelgenomen.
De opzet van de conferentie is door de jaren heen ongewijzigd gebleven: lezingen, productpresentaties, postersessies en een beurs van leveranciers. De lezingen waren niet bedoeld om zwaar wetenschappelijke onderwerpen te behandelen, de opzet was een populaire vertaling naar de praktijk; altijd in de ‘even’ jaren, de eerste jaren in maart/ april, later in november; de eerste jaren in de Doelen in Rotterdam, later in de RAI in Amsterdam (2004-2006-2008).
Elke conferentie had een eigen thema en dat was meestal een afgeleide van de ontwikkeling die in de voorliggende periode in Londen ook aan de orde was geweest. De thema’s geven een goed beeld van het verloop van de tijd; van innovatie in het vakgebied informatievoorziening naar aandacht voor de consequenties van de snel veranderende omgeving op het vakgebied; van digitale uitleen naar ‘zelf’- uitleen, van digitalisering van het materiaal zelf naar lezen op e-readers en van het gebruik van handscanners naar mobile aps en social media. Er is in ruim 25 jaar veel met ons vak gebeurd.
Opheffing
De opheffing komt niet zomaar uit de lucht vallen, daaraan liggen verschillende oorzaken ten grondslag: de economische omstandigheden voor een meerdaagse conferentie werden ongunstig, de doelgroep van vakgenoten is de afgelopen jaren sterk afgenomen, de aansluiting bij andere doelgroepen als medewerkers van musea/webdesigners/ parlementair documentalisten en dergelijke is niet gelukt. De technologie deed zo dominant haar intrede in de wereld dat via Twitter en andere social media en de daarbij behorende korte lijnen, iedereen met iedereen kan communiceren en een conferentie daarvoor niet meer nodig is. Tot slot noemen we hier de organisatorische aspecten.
De bestuursleden van de OIKN hadden steeds meer moeite om de energie te vinden een conferentie te organiseren binnen een context van afbrokkelend draagvlak binnen het vak in het algemeen en voor de brancheorganisatie specifiek. Kortom het momentum voor een nieuwe conferentie was voorbij.
In de twaalf keer dat de conferentie doorgang heeft gevonden, is steeds gestuurd op continuïteit. Dat betekent dat er altijd een budget is aangehouden om toekomstige initiatieven mee op te starten. Bij de voorgenomen opheffing van de stichting is dat niet langer nodig. Het stichtingbestuur heeft conform de statuten gemeend het geld in het vakgebied te moeten besteden. Zo is er een bedrag van 25.000 euro gedoneerd aan de organisatoren van de conferentie ‘The Future of Information and Library Associations’, die van 7 tot 9 augustus 2012 in Den Haag wordt georganiseerd. Deze conferentie vindt plaats in het kader van de festiviteiten rond het honderdjarig bestaan van de NVB en is een van de officiële Satelite Meetings voorafgaand aan het (IFLA) World Library and Information Congress in augustus 2012 in Helsinki.
Ook in eigen land hebben we gemeend een stimulans aan jonge mensen te moeten geven. In april/mei van dit jaar is een prijsvraag uitgeloofd voor innovatieve ideeën die het informatievak op een andere manier benaderen. De prijs van 2500 euro is gewonnen door het project ‘De Nacht van het Nieuwe Werken’. De prijs wordt in augustus tijdens het NVB/IFLA-congres uitgereikt.
In een geschiedenis van ruim 25 jaar is het onmogelijk om in kort bestek alle aspecten volledig tot hun recht te laten komen. Daarom bij deze een dankzegging aan alle collega’s die in het verleden hebben bijgedragen aan het tot stand komen van de conferenties of de conferenties hebben bezocht en daarmee hebben bijgedragen aan het succes. Namens de OIKN dank en tot ziens.
anja.vanderlans@incentro.com, Anja van der Lans MKM is de huidige voorzitter van de stichting OIKN en werkzaam als consultant bij Incentro.
robklaverstijn@gmail.com, Rob Klaverstijn is in het huidige bestuur de penningmeester/ secretaris en al vele jaren betrokken bij OIKN. Hij was tot voor kort werkzaam bij het ministerie van VWS.
* Het artikel pretendeert geen volledigheid.
