Je hoort de laatste tijd veel over het ‘right to be forgotten’. Is dat niet gek: het recht om vergeten te worden? Is dat niet typisch iets van de huidige internetgeneratie? Vroeger hoorde je er pas echt bij als je was ingeschreven bij een gilde, of bij een kerk. Nabestaanden hielden de herinnering aan hun overleden dierbaren levend met grafmonumenten en schilderijen boven de schouw. Vandaag de dag achterhaalt menige pensionado uit al die registers, monumenten en afbeeldingen wie zijn voorouders waren, hoe ze er uit zagen, waar ze woonden, wat ze deden en wat ze bezaten.
Je hoort de laatste tijd veel over het ‘right to be forgotten’. Is dat niet gek: het recht om vergeten te worden? Is dat niet typisch iets van de huidige internetgeneratie? Vroeger hoorde je er pas echt bij als je was ingeschreven bij een gilde, of bij een kerk. Nabestaanden hielden de herinnering aan hun overleden dierbaren levend met grafmonumenten en schilderijen boven de schouw. Vandaag de dag achterhaalt menige pensionado uit al die registers, monumenten en afbeeldingen wie zijn voorouders waren, hoe ze er uit zagen, waar ze woonden, wat ze deden en wat ze bezaten.
Onze voorouders deden er van alles aan om na de dood voort te leven, was het niet in de hemel, dan toch in de herinnering van latere generaties. Ze waren nog baas over hun eigen gegevens. Je hoefde je niet te laten registreren. Dat werd anders met de invoering van de verplichte bevolkingsadministratie. Vanaf die tijd beheert de overheid ieders gegevens; zij bepaalt voor welk legitiem doel en door welke geautoriseerde instantie ze gebruikt mogen worden. Een nette, democratisch gecontroleerde overheid heeft de plicht jouw gegevens goed te beheren, ze niet langer te bewaren en verder te verspreiden dan nodig is en ze tijdig te vernietigen als ze niet meer nodig zijn voor historisch-wetenschappelijk onderzoek. Tegenover deze plicht van de overheid, hoeft niet het recht te staan om desgevraagd te worden vergeten.
Wie gegevens afstaat aan een particuliere instelling of een commercieel bedrijf heeft niet dezelfde wettelijke waarborgen. Daar moet je zelf toestemming geven voor registratie en hergebruik – maar dat doe je gewoon en net zo makkelijk als dat je toestemming geeft voor het gebruik van cookies. Anders kun je via internet die begeerde producten niet kopen, of die interessante contacten niet leggen. En eenmaal afgestaan, verspreiden jouw gegevens, foto’s en filmpjes zich razendsnel tot in alle uithoeken van het heelal. Als dat gebeurt met jouw klakkeloos verleende toestemming, dan valt de internetwinkelier of de datingsite niets te verwijten, zo lang zij zich aan hun eigen regels hebben gehouden. In het geval van niet-verleende toestemming of misbruik, kun je daar jouw recht om vergeten te worden tegenover stellen. Maar wie moet je aanspreken? En tot welke instantie of ombudsman met werkelijke macht kun jij je wenden?
Tegenover de overheid is een recht om vergeten te worden, niet nodig en tegenover de particuliere en de commerciële sector, is het niet uit te oefenen. Een recht om te worden vergeten? Vergeet het maar!
Kees Duijvelaar
kees.duijvelaar@gmail.com
