We streven naar een effectieve en rechtvaardige democratie, samenleving en economie. Voor iedereen. Alleen wanneer de maatschappij hieraan mee kan denken en doen en toegang heeft tot publieke data die in handen zijn van de overheid, kan dit worden bereikt. De toekomstige digitale informatievoorziening die nu onder de Wet open overheid wordt opgetuigd, vervult hierin een cruciale rol. Maar die informatievoorziening kan nog zo gebruiksvriendelijk zijn, ze is pas succesvol als ze voorziet in de meest basale maatschappelijke behoefte: toegang tot kwalitatieve en gedetailleerde informatie. En zo vanzelfsprekend is dat nog niet in Nederland, zegt Jesse Renema van Open State Foundation.
Transparante overheidsfinanciën zijn een randvoorwaarde voor goed bestuur, politiek vertrouwen, publieke participatie en effectieve publieke dienstverlening. Het gaat om publiek geld, dat wordt ingezet om publieke dienstverlening te realiseren, waarvan de besteding verantwoord dient te worden. Wie voor 2014 wilde weten hoe de begroting van zijn gemeente, provincie of waterschap was opgebouwd of hoeveel er werd uitgegeven binnen het sociaal domein of aan veiligheid, kon hier geen bruikbare digitale informatie over vinden. De enige optie was om ingescande pdf’s van jaarrekeningen en begrotingen door te spitten, die vol stonden met bestuurlijk en financieel jargon.
Structurele bestuurlijke aandacht
Omdat deze financiële stukken per lokale overheid anders waren opgebouwd en ingericht, was het vergelijken of analyseren van meerdere overheden nagenoeg onmogelijk. Deze stukken waren (en zijn nog steeds) voor inwoners, journalisten, bedrijven, wetenschappers en zelfs bestuurders en raadsleden vaak te technisch, ontoegankelijk en dus onbruikbaar. Een schrijnend voorbeeld van het gegeven dat goed bestuur en effectieve publieke dienstverlening afhankelijk zijn van transparante overheidsfinanciën zijn de misstanden en schandalen in het financiële management in de gemeente Amsterdam die rond 2014 aan het licht kwamen. Een van de aanbevelingen van de enquêtecommissie Financiële functie 2002–2014 (Bit.ly/3QkBGX5), die onderzoek deed naar de onderliggende oorzaken, luidde: zorg voor structurele bestuurlijke aandacht door maximale transparantie van de boekhouding te geven.
*Dit is het eerste deel van een artikel uit Od 22: De gebruiker centraal. Lees hier verder
