31 januari 2025

Breng de basis nu eens niet op orde!

image for Breng de basis nu eens niet op orde! image

Tekst Dion Kotteman
Dion Kotteman is partner bij Grey Matter Matters, adviesbureau voor strategische vragen

In veel organisaties hoor je de verzuch­ting: laten we de basis nu eerst eens op orde brengen. In een dynamische wereld is dat een vreemde gedachte. Waarom moet er eerst orde zijn voor we kunnen veranderen? Waar komt die wens vandaan? Kan dat ook anders?

Dat de wereld dynamisch is, dynamischer dan ooit, is wel duidelijk. Op congressen denken sprekers goede sier te maken door te stellen dat er veranderingen zijn, grote veranderingen! Dat lijkt me een weinig vernieuwend standpunt. Die dynamiek is er namelijk en die moeten organisaties die willen overleven als uitgangspunt nemen. Een organisatie past zich aan om te kunnen voortbestaan: survival of the fittest: wat niets te maken heeft met je conditie, maar alles met je aanpassingsvermogen.

In dat licht is het vreemd om eerst de basis op orde te brengen. Dat leidt af van de dynamiek die zo zijn effect niet kan sorteren. Waarom gebeurt het dan toch? Dat heeft een paar redenen: organisaties willen betrouwbaar, voorspelbaar en transparant zijn. Te veel dynamiek is daarmee in strijd; er verandert van alles, de voorspelbaarheid van de processen neemt af.

Een tweede punt is de menselijke factor. Mensen zijn niet altijd bereid te veranderen, daar is vaak weerstand tegen. Het loopt toch prettig? Waarom moet het anders? Dat is dan de vraag. Laten we het bestaande eerst eens goed inrichten, dan kijken we van daaruit wel verder. Innovatie wordt dan gezien als iets van een volgende fase. Waarom is innovatie nodig? Waar komt nu het idee vandaan dat innovatie noodzakelijk is? Misschien is het eerste punt wel dat het niet lukt om de basis op orde te krijgen. De basis is aan verandering onderhevig en is daarmee allerminst stabiel. Je ziet dat ook aan de doorlooptijden van “projecten Basis Op Orde”: die zijn lang en worden vaak verlengd. En dat terwijl het resultaat niet beter binnen bereik komt.

Mammoeten

Organisaties die zich niet, of laat, aanpassen, zijn mammoeten in het regenwoud: het past niet meer, het sterft uit en af. Organisaties moeten wendbaar zijn, juist omdat de omgeving dat vraagt. Als organisaties het bestaande doorzetten, loopt het slecht met ze af. Daar zijn veel voorbeelden van. Natuurlijk Kodak, die niet dacht dat er iets digitaals aankwam, maar ook bedrijven die de digitale revolutie ontkennen, die denken dat AI wel mee zal vallen, dat het een hype is. Inmiddels is het wel duidelijk dat AI veel processen zal doen veranderen: eenvoudig werk vervalt en dat geldt ook voor degenen die dat werk uitvoeren. Daar moet een antwoord op gevonden worden. Wat gaan die accountants doen die 60 procent van hun werk zien vervallen?

Een traditionele organisatievorm past dan niet; organisaties bestaan uit en van activiteiten die over de organisatie- en silogrenzen heengaan. Het is een kwestie van outsourcen, van insourcen, van deel uitmaken van een netwerk, een keten.

De basis is nooit op orde, dat past in de eisen die de dynamiek stelt. Natuurlijk is er daarbij wel plaats voor het goed en betrouwbaar uitvoeren van een proces: het is mooi en goed dat een gemeente een goed paspoort verstrekt. Dat is een goede uitkomst van een lopend proces. Tegelijk is het goed te beseffen dat sommige landen McDonald’s inzetten voor het afhalen van paspoorten: er is daar immers bekendheid met het verstrekken van zaken, en nog op vreemde tijden ook. Het is aanhoudend wisselen tussen aandacht voor de continuïteit en voorbereiding van de innovaties die de toekomst zullen bepalen.

*Dit is het eerste deel van een artikel uit Od 40: Alles is informatie. Verder lezen? Meld je dan hier aan voor een abonnement of vraag een gratis presentexemplaar op.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *