“Organisaties hebben de neiging tot vetzucht.” Nou, zo’n opmerking blijft me wel bij! Hij werd gemaakt door een professor in de organisatiewetenschappen, dus het zal ook wel waar zijn, denk ik dan. We hoeven overigens niet ver te kijken om het zelf te kunnen constateren. Want op de een of andere manier neemt het aantal medewerkers in een organisatie vrij gemakkelijk toe en is krimp altijd moeilijker. Neiging tot vetzucht dus en minder neiging om af te vallen.
“Organisaties hebben de neiging tot vetzucht.” Nou, zo’n opmerking blijft me wel bij! Hij werd gemaakt door een professor in de organisatiewetenschappen, dus het zal ook wel waar zijn, denk ik dan. We hoeven overigens niet ver te kijken om het zelf te kunnen constateren. Want op de een of andere manier neemt het aantal medewerkers in een organisatie vrij gemakkelijk toe en is krimp altijd moeilijker. Neiging tot vetzucht dus en minder neiging om af te vallen.
Managers zeggen het ook wel anders: “Je kunt altijd wel een blik extra mensen open trekken.” Om vervolgens uit te leggen dat ze merken dat iedereen het een tijdje later weer heel druk heeft. Ook als het aantal klanten en opdrachten niet toeneemt en het proces niet verandert. In goede tijden kiest het management kennelijk liever voor uitbreiding van het team dan het kritisch bekijken van de manier waarop het werk wordt gedaan.
Maar er komt altijd wel weer een keer een periode van crisis. Die zorgt voor verandering. Er moet bezuinigd worden en de eigen organisatie wordt dan kritisch bekeken. Kan het met minder mensen, kan het eenvoudiger, enzovoort. Een periode van afvallen breekt aan.
De overheid zit er midden in.
Dat afvallen vraagt om voortdurende aandacht en volhouden en maakt een manager minder populair. Maar het is wel gezonder dan vetzucht. Het voorkomt tekorten, zorgt voor een cultuur van aanpakken en maakt vaak innovaties mogelijk. Voor de levensvatbaarheid van de organisatie op langere termijn belangrijke aspecten, toch?
Een organisatie lijkt wat dat betreft net een mens. Afvallen vinden we immers over het algemeen moeilijker dan zwaarder worden. Het vraagt om voortdurende aandacht en volhouden, maar het is wel gezonder en draagt bij aan een langer en gezonder leven.
Waarom vinden mensen én organisaties afvallen moeilijk? Het vraagt om het doorbreken van vaste patronen en dat is nooit makkelijk. Managementgoeroe Ben Tiggelaar heeft daar het boek Dromen, Durven, Doen over geschreven. Daarin schrijft hij dat we maar 5% van wat we doen, bewust doen. Dat betekent dat 95% van ons gedrag onbewust plaatsvindt, waardoor het ook moeilijker is om te veranderen. Dat geldt natuurlijk ook voor ons gedrag in organisaties.
Ik wil daarmee niet zeggen dat het onverstandig is om een goed voornemen te hebben voor het nieuwe jaar. Wel dat het niet vreemd is als u na enige tijd merkt dat het niet is gelukt om het vol te houden. U kunt dan concluderen dat u een mens bent. Hopelijk lukt het uw manager wel om de organisatie te laten afslanken. Niet fijn als u daar de dupe van bent, maar vanuit het belang voor de organisatie bezien wel verstandig. Of ik ook een goed voornemen heb voor het nieuwe jaar? Ik heb plannen voor groei van mijn organisatie, want er is genoeg verandering te begeleiden. Huh… organisaties hebben de neiging tot vetzucht?!
Ik wens u een gezond jaar vol verandering!
Michiel Rijneke is directeur van Need2change bv.
