Tekst Dieter Möckelmann
De verschillende app-stores bevatten samen al ruim 5 miljoen apps. Iedere dag ontdekken we weer nieuwe en nog betere ict-toepassingen; een ontwikkeling die alleen maar sneller gaat. De keuze is dus reuze, maar is dat nou echt de meerwaarde? Of zit die juist in de beperking?
Organisaties die beschikken over een sterke digitale hygiëne hebben een duidelijk antwoord op de vraag: welke tool voor welk doel? Ze beperken zich in het ict-aanbod voor hun medewerkers en bieden bij de gekozen toepassingen alle benodigde technische en inhoudelijke ondersteuning. Ook zijn afspraken over de aanschaf en inzet van nieuwe ict-toepassingen volstrekt helder. Digitale hygiëne vraagt om visie. Een visie op de inzet van ict-toepassingen binnen een organisatie. Daarmee zorgt een organisatie voor helderheid naar alle medewerkers, het minimaliseren van het risico op datalekken en het maximaliseren van delen en samenwerken. En daar is nog nooit een organisatie slechter van geworden…
Standaardisatie
In de weken na de afkondiging van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap dat de scholen een aantal weken gesloten moesten worden (d.d. 15 maart 2020), kwam er een hausse van online gereedschap tevoorschijn, zodat het onderwijs en het samenwerken door kon gaan. Alles werd erbij gehaald, van de bekende ecosystemen van Google, Microsoft en Apple, tot gratis online tools zoals onder meer Padlet, Kahoot en Quizlet. Ook Whatsapp kreeg een boost. Groepen werden aangemaakt waarin huiswerk werd gedeeld of er werd informatie verspreid. Dwars door alle afspraken die wat betreft standaardisatie voor 15 maart golden, schoten er wel eens andere tools erdoorheen. Denk bijvoorbeeld aan zogenoemde Google-scholen die op woensdag 18 maart gemigreerd waren naar Microsoft. Of leraren die zelf de tooling kozen om met hun leerlingen te werken, in plaats van bijvoorbeeld Office365 een Google-Form.
Nieuwe baan
Ict is een middel en geen doel. Zeker! Maar, standaardisatie heeft ook goede kanten: een school (of organisatie) heeft de licentie op orde, de afspraken over privacyregels zijn goed en er wordt gezorgd voor adequate trainingen om de vaardigheden onder de knie te krijgen. De manieren van werken in de periode tussen 15 maart en de zomervakantie heeft er op veel plekken toe geleid dat informatie niet goed teruggevonden kon worden, er niet slim werd omgegaan met kennisdeling, informatie decentraal werd verspreid en de leerling afhankelijk was van de skills van de leraar hoe goed (of slecht) er kon worden gewerkt en geleerd.
Ondertussen werd er veel gedaan om het klassikale onderwijs te simuleren. Er is in die tijd veel geleerd. Je kan wel zeggen dat het vak van leraar totaal is veranderd; het is een nieuwe baan geworden. In september kon het nieuwe schooljaar niet meer terugvallen op een patroon van voor de coronapauze. Er moest een kam door de tooling en men moest leren werken met de tools die in de Burcht waren ondergebracht. De vrijheden kon men nog vinden in de Stad (zie kader; het experiment kon plaatsvinden op het Platteland. Hoe? Werk met tools met het gewenste resultaat voor ogen. Het GR-Model kan hierbij helpen.
Skills
In het onderwijs hanteert men de 21st Century Skills of het Columbusmodel van de 21e eeuw om voor ogen te houden wat leerlingen moeten meekrijgen. Binnen deze modellen zijn op het gebied van tooling “digitale geletterdheid” of “stuwende vaardigheden” opgenomen. Het komt erop neer dat de leerling het volgende moet beheersen:
- mediawijsheid;
- computational thinking;
- ict-basisvaardigheden;
- Informatievaardigheden.
Let wel, zij moeten dit aangeleerd krijgen door een leraar die deze skills uiteraard ook beheerst. Voor het bedrijfsleven gelden de future workskills. De medewerker moet deze vaardigheden beheersen wil hij/zij goed kunnen (samen)werken. Wanneer wij nu zien dat er duidelijke afspraken zijn op het gebied van tooling in de Burcht, Stad en het Platteland en er wordt gestuurd op de vaardigheden om met deze tools om te gaan en er is zicht op de 21st Century Skills c.q. future workskills. Dan spreken we over de aanwezigheid van digitale hygiëne. Organisaties moeten zich beperken in het gebruik van toepassingen en heldere afspraken maken. Daarmee stimuleer je innovatie en maak je samenwerken echt goed mogelijk.
