1 januari 2009

Gemeentelijke samenwerking in TYPO3gem

image for Gemeentelijke samenwerking in TYPO3gem image

Projectleider Piet Woudt

Projectleider Piet Woudt
Projectleider Piet Woudt

De gemeente Houten heeft de dienstverlening (vormgeving, implementatie en hosting) wel aanbesteed. Over deze aanbesteding zegt Piet Woudt, de projectleider: “Het aanbesteden van diensten ging erg gemakkelijk. Open source stond centraal en we konden ons bij de aanbesteding helemaal focussen op de gewenste functionaliteit. Er was voldoende concurrentie.”

Samenwerking
Bij de keuze voor TYPO3 werd duidelijk dat de ontwikkeling van de software anders gaat. Er is een internationale community die het product heeft ontwikkeld. Specifieke gemeentelijke functionaliteit moet de gemeente zelf (laten) ontwikkelen. Samenwerking ligt voor de hand en in oktober 2007 hebben vijftien gemeenten die het open source CMS gebruiken de koppen bij elkaar gestoken. Het idee is dat ze samen een road map voor gemeentelijke functionaliteit gaan maken.
“Samenwerken was zo evident, dat er opeens veel energie ontstond. In december lag er al een plan. Op de beurs Overheid en ICT (april 2008) heeft onze burgemeester Cor Lamers ‘TYPO3gem’ gelanceerd”, aldus initiatiefnemer Jos Kruis van gemeente Houten.

Intussen is deze vereniging actief. Een commissie Roadmap heeft een lijst van te ontwikkelen functionaliteit opgesteld. Een commissie Richtlijnen heeft zich gebogen over de manier waar op dienstverleners zich moeten gedragen bij opdrachten uit de vereniging. Onder leiding van voorzitter Jan van de Straat, werkzaam bij de gemeente Haarlem, zijn op 24 september 2008 bij een notaris stukken voor de oprichting gepasseerd. Op 11 december zal de vereniging zich presenteren op het TYPO3gem-congres 2008 in Houten.

Waar gaat het over?
TYPO3gem is een initiatief van vijftien gemeenten voor samenwerking rondom het open source CMS TYPO3.
Kenmerken:

  • Het CMS is goed bruikbaar is voor gemeenten. Het systeem wordt veel gebruikt en er zijn genoeg dienstverleners die gemeenten kunnen ondersteunen.
  • Bij open source staat het product centraal. De vereniging geeft sturing aan de doorontwikkeling zonder dat een leverancier de dienst uitmaakt.
  • De vereniging wil het open source CMS voor gemeenten nog aantrekkelijker maken en wil dat bereiken door actief te sturen op de doorontwikkeling (roadmap) voor de (lokale) overheden.
  • Intussen hebben al twintig gemeenten de keuze voor TYPO3 gemaakt. Door de positieve ervaring kijken ze nu ook naar andere open source producten.
  • Het CMS is een horizontale component in de gemeentelijk informatiearchitectuur. Deze laat zien dat samenwerking op dergelijke componenten buitengewoon effectief kan zijn. Misschien werkt het ook voor een DMS (Alfresco) of een CRM.

Het initiatief bevordert de samenwerking, het streven naar open standaarden en het gebruik van open source software. Het idee om horizontale delen van de gemeentelijke informatiearchitectuur in te vullen met open source software en daar bij per productlaag de samenwerking te zoeken is veelbelovend.

Opstap
TYPO3gem voorziet ook in de behoefte van gemeenten die het gebruik van het open source CMS overwegen. De vereniging geeft ondersteuning bij het kiezen van het aanbestedingsproces voor de noodzakelijke dienstverlening. De hoeveelheid informatieaanvragen is groot.

Een CMS blijkt een gemakkelijke opstap naar het gebruik van open source software. Deze keuze ligt voor de hand omdat internet een open source traditie heeft. Gemeenten die voor de keuze van een nieuw CMS komen te staan maken de volgende afwegingen:

  • Ze hebben nu een of meer commerciële producten in gebruik en ze ervaren het juk van de leveranciersafhankelijkheid.
  • Ze weten dat de doorontwikkeling van functionaliteit belang rijk is. Dat betekent dat het CMS dat ze nu kiezen zal moe ten groeien met de e-Overheid.
  • Ze realiseren zich dat hun CMS de bron voor alle informatie behoeften zal worden en gekoppeld moet worden aan vrijwel alle gemeentelijke informatiesystemen.

Duidelijk is dat het gemeentelijke CMS in de komende jaren zal uitgroeien tot een kernapplicatie. De huidige functionaliteit is slechts een uitgangspunt. Belangrijk is de manier waarop de doorontwikkeling van de functionaliteit kan worden gerealiseerd. Hier hebben gemeenten vaak traumatische ervaringen omdat ze zich opgesloten voelen bij hun commerciële aanbieder.

Wat maakt open source software nu zo interessant?
Gemeenten krijgen met open source CMS het heft in handen, hebben keuze uit meer dienstverleners en samenwerking met andere gemeenten ligt meer voor de hand. De betrokken gemeenten ontdekken dat open source software staat voor een andere werkwijze:

  • Een nieuw businessmodel.
    Het open source product is al ontwikkeld door een (internationale) gemeenschap. Als het product een bepaalde kwaliteit heeft, krijgt het een eigen dynamiek. Gebruikers gaan ermee aan de slag en vragen lokale dienstverleners om hen te ondersteunen. Daarbij worden functionele wensen geformuleerd en gerealiseerd, die aan het product worden toegevoegd. Het product groeit op de energie van de gebruikers.
  • Investeringen in het open source CMS komen ten goede aan de gemeenschap.
    Door dit effect is iedere bijdrage (van de gemeenten) effectief en zorgt ervoor dat het product beter wordt. Als gemeenten investeren dan leidt dat ertoe dat de inzet voor de verbetering van het product ten goede komt aan de gemeenschap.
  • Gemeentelijke samenwerking is niet moeilijk.
    Het is gemakkelijk om samenwerking rondom het open source CMS te organiseren. Alle gemeenten werken aan de e-Overheid. Samenwerken is een vanzelfsprekend onderdeel van het open source denken.
  • Instappen is gemakkelijk.
    Het in gebruik nemen van een open source CMS vergt geen investeringen. Omdat er op kleine schaal wordt begonnen zijn er weinig risico’s. Gemeenten zetten het CMS eerst beperkt in voor bijvoorbeeld een projectsite. Als dat goed gaat wordt er zwaarder op ingezet. Gemeenten krijgen dan ook interesse voor andere open source producten.
  • Gemeenten bepalen de roadmap.
    Door te investeren in het open source product is de macht (de roadmap) bij de gebruikers belegd. Dit is een omkering van zaken en daarmee is de aantrekkelijkheid van open source software meteen duidelijk.
  • De lokale economie vaart er wel bij.
    Het businessmodel heeft als effect dat de kleinere dienst verleners weer een kans krijgen. Het product is beschikbaar en iedereen kan kennis nemen van de broncode. Daardoor kunnen opdrachten worden opgesplitst in delen, die worden gegund aan leveranciers in de directe omgeving. De gemeente investeert in haar eigen economie. Kleinere bedrijven krijgen kansen in een markt die gedomineerd wordt door megabedrijven.
  • Duurzaamheid is ermee gediend.
    De werkwijze heeft het effect dat veel activiteiten binnen de regio blijven. De reistijd en het aantal dienstkilometers nemen af. Daarbij komt dat in een internetgemeenschap vrij wel alle communicatie elektronisch is.
  • Monopolies kunnen worden gebroken.
    De macht van softwarebedrijven is een thema waarover veel te doen is. Het gebruik van open source software maakt zaken meer doorzichtig en controleerbaar en leidt tot meer leveranciersonafhankelijkheid.

Gaat het lukken?
De reacties op de oprichting van TYPO3gem zijn positief. Duidelijk is dat het succes afhankelijk is van de energie die kan worden vrijgemaakt om de vereniging te laten functioneren.
De groep groeit en dat is ook nodig om het CMS in de race te houden.

Kijk op www.typo3gem.nl voor meer informatie.

jos.kruis@noiv.nl

Jos Kruis is secretaris TYPO3GEM (in oprichting).

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *