EU-commissaris Neelie Kroes zetten het motto, Build, Connect, Grow krachtig neer. Haar programma omvat een extra investeringsimpuls van 9,2 miljard euro in de elektronische overheid. De verwachte opbrengst is 70 tot 100 miljard euro en die impuls kan de kwakkelende Europese economie goed gebruiken.
EU-commissaris Neelie Kroes zetten het motto, Build, Connect, Grow krachtig neer. Haar programma omvat een extra investeringsimpuls van 9,2 miljard euro in de elektronische overheid. De verwachte opbrengst is 70 tot 100 miljard euro en die impuls kan de kwakkelende Europese economie goed gebruiken.
Hergebruik
De meest besproken onderwerpen waren hergebruik van open data (Kroes: ‘our new cash’) versus bescherming van de privacy. Oftewel: het macro-economische belang tegenover het persoonlijke belang van de Europese burger. Er komt in 2012 een nieuwe richtlijn voor hergebruik van overheidsinformatie die de lidstaten zal verplichten overheidsinformatie gratis, of tegen ten hoogste de marginale kosten, te verstrekken; bij elektronische verstrekking zijn die kosten er praktisch niet. Natuurlijk moet de nodige zorgvuldigheid in acht worden genomen, maar wat dat betreft gaat de technologische vooruitgang sneller dan Europese wetgeving bij kan houden. Als eenmaal gegevens zijn verstrekt is ongebreidelde verdere verspreiding niet meer te voorkomen. Daar helpt geen enkele wet tegen, nog los van het feit dat wij ons de tijd niet kunnen veroorloven om alles wettelijk te regelen, zei Kroes. Volstaan moet worden met bindende bedrijfsregels. Zo kent de Spaanse overheidsportal Aporta een opendatalicentie die verplicht tot ordelijk gebruik, tot het volgen van standaards en tot bijdragen aan de kwaliteit. Onder zulke voorwaarden ontstaat ruimte voor creatieve, jonge (internet)ondernemers die ook de elektronische overheid van slimme oplossingen kunnen voorzien. In de Verenigde Staten is bewezen, dat door slimme inzet van ICT op het overheidsapparaat minimaal 15% bespaard kan worden.
Niet alleen data, maar ook toepassingen – applicaties, of in het nieuwe jargon, ‘apps’ – kunnen worden hergebruikt. Duitse voorbeelden daarvan zijn portals als Apps4Deutschland en Apps4Bremen. Applicaties die daar vandaan gehaald kunnen worden, zouden ook in andere landen gebruikt kunnen worden, wat door sommigen fel werd bestreden: de ene bestuurscultuur is de andere niet.
Privacy
Verscheidene inleiders uit verschillende landen betoogden dat onder Europese en nationale wet- en regelgeving de privacy van burgers slecht verzekerd is. Absolute bescherming is niet te geven; er kunnen en zullen altijd dingen misgaan. Maar in dat geval moet de burger zich kunnen wenden tot een instantie waar hij inzage en correctie kan vragen. De bewijslast mag niet eenzijdig bij de burger worden gelegd. Dat laatste wordt in de jurisprudentie in diverse landen al bevestigd. Een Poolse inleider vroeg aandacht voor ‘het recht om te worden vergeten’, dat in de internetwereld, waar eenmaal geopenbaarde gegevens overal terecht kunnen komen, technisch en juridisch niet te handhaven is.
Cloud computing
Van cloud computing wordt veel economisch voordeel verwacht. De Belgische overheid verwacht 20 tot 30% besparing te kunnen realiseren. Hewlett Packard verwacht dat in 2020, 20% van de bedrijven geen dure eigen systemen meer in huis heeft. In de US moeten alle overheidsdiensten tenminste één systeem naar de cloud brengen. Het ministerie van Landbouw bedient 100.000 ambtenaren met cloudtoepassingen. Van de 80 miljard dollar aan overheids IT-uitgaven gaat 25%, 20 miljard dollar, naar de cloud. De federale overheid verwacht daarmee sterk te kunnen besparen en het aantal afzonderlijke databases flink te kunnen terugbrengen.
Identificeren en autoriseren
Veel aandacht ging uit naar middelen om te identificeren en te autoriseren. Onderzoek onder 27.000 Europese surfers leert dat 60% meer dan één elektronische identiteit gebruikt; 74% ziet het delen van persoonlijke gegevens als noodzaak, maar 43% wel vindt dat te veel persoonlijke gegevens worden gevraagd. In een land als Letland is er één pinpas voor particuliere (bank)transacties en autorisatie tot diensten van de overheid. In landen als Letland en Denemarken is binnen afzienbare tijd praktisch alleen nog maar elektronisch verkeer met de overheid mogelijk. ‘Een natuurlijk proces’.
Kostenbesparende dienstverlening
Enkele lokale businesscases uit Litouwen en Denemarken bevestigen dat met slimme inzet van ICT de prijs van dienstverlening omlaag kan én voordelig is voor burgers. In Litouwen zijn nu 42 e-services beschikbaar; in 2013 zullen het er 262 zijn. De ontwikkeltijd halveerde van 12 tot 6 maanden. De afname van e-diensten steeg van 44.000 naar 550.000. De prijs per dienst is gemiddeld 1,50 tegen 5 euro voor een baliehandeling. Die laatste kostte de overheid 15 minuten, de elektronische kost (bijna) niets. De burger was met een baliebezoek één uur kwijt, aan het scherm kost dezelfde transactie hem een kwartier.
Vergelijkbare ervaringen zijn in Denemarken opgedaan. In www.borger.dk vindt de Deen alles op ‘Mijn Pagina’ (Min Side) en onder Zelfbediening (Selvbetjening) vindt hij diensten die hij zelf kan regelen. De transactiekosten zijn vergelijkbaar met die in Litouwen. In 2015 staan alle ruim 400 diensten online en gebruikt elke Deen zijn berichtenbox.
Welke kant het uitgaat
Europa zet de toon. De lidstaten zullen de komende jaren hun overheidsinformatie, onder voorwaarden die de privacy van de burger een zekere bescherming bieden, gratis beschikbaar stellen. Informatie, maar ook allerlei slimme toepassingen, zullen in de ‘cloud’ overal worden hergebruikt – en de economie een flinke boost geven. Overheidsdiensten worden binnen afzienbare tijd overwegend digitaal – en dat spaart zowel de overheid als de burger tijd en geld. Het is een kwestie van bouwen en verbinden en dan weer economisch groeien: build, connect, grow!
