In onze steeds digitaler wordende samenleving hebben vrijwel alle archiefinstellingen een eigen website waarop de archiefgebruiker kan zoeken en hopelijk vinden. De eerste kennismaking met archieven vindt steeds vaker online plaats, in tegenstelling tot vroeger in de studiezaal. Doen archiefinstellingen genoeg om de archiefgebruiker te helpen? In dit artikel toon ik wat we de afgelopen 5 jaar hebben geleerd uit gebruikersonderzoek en wat we als archiefsector aan onze dienstverlening kunnen verbeteren. Betekent dit een verandering van papier en kaartenbakken naar een omgeving van bits, bytes en zoekfilters of is dit vooruitgangsoptimisme?
Om deze vragen te beantwoorden zijn er de afgelopen jaren gebruikersonderzoeken uitgevoerd. Het grootste daarvan is het usability-onderzoek gedaan in 2018 en 2019 door zeven archiefinstellingen naar de gebruiksvriendelijkheid van de archiefzoekmachines op hun websites. Dit had als doel om uitspraken te doen over wensen en behoeften van archiefgebruikers met betrekking tot archiefzoeksystemen. Archiefgebruikers werden gevolgd bij het uitvoeren van zoekopdrachten op de website van een archiefinstelling.
De belangrijkste conclusie uit dit onderzoek was dat archiefzoeksystemen niet toegespitst waren op zoeken, zoals archiefgebruikers gewend zijn via Google. Daarnaast staat het meest relevante resultaat niet altijd bovenaan en is niet altijd duidelijk waarom iets in de resultaten staat. Ook moet je als archiefgebruiker een omgekeerde (ten opzichte van Google) zoekstrategie gebruiken: eerst bedenken in welk archief je resultaat kan zitten, dit archief opzoeken, doorklikken naar het juiste organisatieonderdeel in de inventaris om daar uiteindelijk te beoordelen of je resultaat zich daar bevindt.
*Dit is het eerste deel van een artikel uit Od 22: De gebruiker centraal. Lees hier verder
