Nederlanders willen een nieuwe bestuurscultuur die zich kenmerkt door openheid. Maar het belangrijkste instrument dat ze daarvoor hebben, informatieverzoeken op basis van de Wet open overheid (Woo), werkt in de praktijk onvoldoende. Ondanks veel maatschappelijke en bestuurlijke aandacht, worden de termijnen voor de afhandeling van Woo-verzoeken steeds verder overschreden. Dat is de hoofdconclusie van het onderzoeksrapport Blaadjes op het spoor dat Instituut Maatschappelijke Innovatie, Open State Foundation en Universiteit van Amsterdam vandaag uitbrengen. Het rapport analyseert de door de rijksoverheid gepubliceerde beantwoorde Woo-verzoeken afgelopen jaar .
De beantwoordingstermijnen verschillen sterk van ministerie tot ministerie – met OCW als snelste en Financiën als traagste – maar komen gemiddeld voor ieder ministerie ver boven de wettelijke termijn. Die is 28 dagen, met de mogelijkheid van verlenging (indien omvang of gecompliceerdheid van de informatie een verlenging rechtvaardigt) met 14 dagen. De afhandelingstermijnen worden ook steeds langer in plaats van korter. In totaal werden 83 procent van de informatieverzoeken aan de ministeries buiten de wettelijke termijn afgehandeld, net als het jaar daarvoor. Ter vergelijking: het Verenigd Koninkrijk dat de afhandeling van informatieverzoeken wel gedetailleerd bij houdt in een voor iedereen toegankelijk dashboard (en dat per inwoner veel meer verzoeken krijgt) lukt het juist om 80 à 90 procent van de informatieverzoeken binnen termijn af te handelen.
Uit het onderzoek blijkt dat er afgelopen jaar meer Woo-verzoeken zijn ingediend bij de ministeries: 1.762 ten opzicht van 1.125 in 2022. Het ministerie van LNV kreeg veruit de meeste verzoeken. Er zijn in totaal meer pagina’s aan informatie geopenbaard, maar de meerderheid van de Woo-verzoeken is, net als afgelopen jaren, relatief beperkt in omvang: 56 procent kan met minder dan 50 pagina’s worden beantwoord. De exemplarische Woo-beantwoording (de mediaan) komt uit op 24 pagina’s geleverde en deels gelakte informatie. Daarvoor moeten natuurlijk meer pagina’s worden doorzocht, maar 24 pagina’s zouden toch binnen de maximale termijn moeten worden geleverd.
Ondanks verplichtingen uit de Woo zijn de gepubliceerde documenten vaak niet machineleesbaar. Data zijn vaak onduidelijk. De Woo-informatie wordt niet altijd volgens de FAIR-principes (Findable, Accessible, Interoperable, Reusable) ontsloten.
