Openbaarheid is een thema dat flink in de belangstelling staat. In januari 2021 is de Wet open overheid (Woo) in de Tweede Kamer aangenomen. Daarin wordt sterk de nadruk gelegd op het belang van actieve openbaarheid: het door bestuursorganen uit eigen beweging openbaar maken van informatie. Ook stuurt het kabinet sinds kort bij elke brief aan het parlement de onderliggende departementale nota’s. Dat is een reactie op het rapport Ongekend onrecht van de Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag (POK) en de constatering dat de informatiehuishouding en -voorziening gebrekkig waren. Voor de ministeries van Economische Zaken en Klimaat (EZK) en Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) waren deze ontwikkelingen de aanleiding om aan de slag te gaan met pilots op het gebied van actieve openbaarheid.
Via deze pilots wordt ervaring opgedaan met de stappen die gezet moeten worden om meer actieve openbaarheid te realiseren. Naast de al genoemde ontwikkelingen vormt het toegenomen aantal verzoeken vanuit de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) ook een aanleiding om hier actie op te ondernemen. De ervaring leert dat het aantal verzoeken zowel in aantal als in complexiteit toeneemt. Wellicht kan actieve openbaarheid het aantal Wob-verzoeken terugdringen. Tot slot is ook het delen van kennis en informatie met belanghebbenden en publiek een belangrijk doel.
De keuze voor de pilots is tot stand gekomen op basis van gesprekken met de bestuursraden van beide departementen en betrokken medewerkers uit verschillende directies. Een belangrijke voorwaarde om met een pilot aan de slag te gaan, is een sterk gevoel van maatschappelijke urgentie rond een beleidsthema. Er is daarbij vooral gekeken naar bij welke onderwerpen Kamerleden, journalisten en burgers behoefte hebben aan meer en betere informatie. Ook een hoge ervaren werkdruk rond Wob-verzoeken vormde aanleiding te starten met een pilot. Uiteindelijk is gestart met een zestal pilots op de volgende thema’s:Data en governance stikstof (LNV).
*Dit is het eerste deel van een artikel uit Od15: Grip op informatie. Lees hier verder.
