Beeld Shutterstock
Tekst Evert van Harten, Naomi le Feber, Suzanne Akkerhuis en Rein van der Laan
Evert van Harten, Naomi le Feber, Suzanne Akkerhuis en Rein van der Laan zijn adviseurs bij NCOD
Datagedreven werken vanuit de kaart, ofwel kaartgedreven werken wordt steeds meer omarmd door overheden. En niet voor niets! Kaartgedreven werken leidt tot cruciale inzichten over maatschappelijke opgaven die waardevol zijn voor beleid en dienstverlening. Toch komt het nog niet volledig van de grond. In dit artikel lees je wat ons ervan weerhoudt om alles uit de kaart te halen.
We zien dat steeds meer overheden geografische gegevens, kaarten en GIS-systemen gebruiken bij beleidsontwikkeling, -monitoring of voor het verbeteren van de dienstverlening. Denk aan het verzamelen van gegevens over luchtkwaliteit of temperatuur op straat, het ontwikkelen van dashboards over klimaatadaptatie of het verzamelen van meldingen van inwoners over de eikenprocessierups direct op de kaart. Kaartgedreven werken is cruciaal om integraal inzicht te bieden in de samenleving, en het ontbreekt vaak niet aan enthousiasme om te experimenteren. Deze ontwikkelingen staan echter nog in de kinderschoenen. In dit artikel gaan we in op de valkuilen waarvan veel organisaties nog last hebben.
Wensen en vaardigheden
Tools om kaartgedreven te werken zijn ontzettend nuttig, maar worden nog niet altijd optimaal ingezet. Een korte casus om dat te illustreren:
Veel Nederlandse gemeenten zijn goed op weg om klimaatadaptiever te worden. Hiervoor is inzicht in de kwetsbaarheid voor weersextremen en klimaatverandering essentieel om de juiste maatregelen te nemen. Gemeenten hebben daarom stresstesten uit laten voeren. Een gemeente heeft er, op advies van een bureau, voor gekozen om deze resultaten te visualiseren in een storymap dashboard. Het is een tool die waardevol is om uit te leggen wat de gevolgen van klimaatverandering zijn voor deze gemeente en draagvlak te creëren voor maatregelen, bijvoorbeeld onder inwoners of bestuurders. Later blijkt echter dat de medewerkers fysieke leefomgeving geen tool nodig hebben om draagvlak te creëren voor maatregelen. Zij hebben vooral de wens om precies te begrijpen waarom een straat of gebied kwetsbaar is én wat de lokale mogelijkheden zijn om in te grijpen. Ze willen graag als ze het riool gaan vervangen, weten of er ook sprake is van hittestress en of er nog bomen of ander groen bij passen. Hiervoor bleek het dashboard met de storymap niet geschikt.
Data-experts kunnen veel in beeld brengen en ingewikkelde analyses doen. Het is daarom belangrijk dat data-experts goed begrijpen wat de behoeften zijn. De valkuil is om vol enthousiasme te gaan ontwikkelen zonder scherp in beeld te brengen wat het doel is van het eindresultaat, wie de eindgebruikers zijn en wat hun wensen en vaardigheden zijn. Wil je inzicht of handelingsperspectief of beide? Als je dit niet doet, dan is het resultaat een prachtige kaarten-tool die op de plank belandt, omdat het niet aansluit bij de wensen en vaardigheden van gebruikers.
*Dit is het eerste deel van een artikel uit Od 39: Kwaliteitsawards. Verder lezen? Meld je dan hier aan voor een abonnement of vraag een gratis presentexemplaar op.
