In 2005 heeft SOD-Opleidingen haar opleidingen vernieuwd in het kader van de invoering van competentiegericht opleiden.
Het werkveld waardeerde de veranderingen omdat de studenten beter bleken voorbereid op situaties op de werkplek. Een andere verandering was de grotere rol voor de praktijkbegeleiders in de begeleiding van ‘hun’ studenten.
In 2005 heeft SOD-Opleidingen haar opleidingen vernieuwd in het kader van de invoering van competentiegericht opleiden.
Het werkveld waardeerde de veranderingen omdat de studenten beter bleken voorbereid op situaties op de werkplek. Een andere verandering was de grotere rol voor de praktijkbegeleiders in de begeleiding van ‘hun’ studenten.
Ontwikkelingen
De veranderingen van 2005 waren ingegeven door zowel de vakinhoudelijke als de onderwijskundige ontwikkelingen. Onderwijskundige ontwikkelingen op initiatief van het ministerie van OCW maken de huidige veranderingen noodzakelijk.
De nieuwe structuur staat in het teken van een nog betere aansluiting van opleiding op het werkveld.
De belangrijkste ontwikkelingen zijn:
- Verdere doorvoering competentiegericht onderwijs
- Talen en rekenen
- Leren, loopbaan en burgerschap
Verdere doorvoering competentiegericht onderwijs
Competentiegericht onderwijs gaat uit van een kwalificatiedossier dat de taken en processen van de functiehouder en de competenties die hiervoor nodig zijn beschrijft. SOD-Opleidingen volgt het kwalificatiedossier voor de medewerker informatiedienstverlening, dat de afgelopen jaar door ECABO, in samenspraak met het werkveld, is ontwikkeld.
In 2005 heeft SOD-Opleidingen een start gemaakt met competentiegericht opleiden. Zo zijn de modules van SOD-I meer praktisch ingericht en kwamen communicatie, organisatie en ICT erbij. In januari 2009 heeft SOD-Opleidingen een grote vervolgstap gemaakt op het gebied van competentiegericht opleiden. De belangrijkste verandering in de opzet van SOD-I is het centraal stellen van de vier kerntaken uit het Kwalificatiedossier Medewerker. In plaats van modules apart te verzorgen, zijn deze nu geïntegreerd in een kerntaak.
Het kwalificatiedossier medewerker informatiedienstverlening kent vier kerntaken:
- Bemiddelt tussen klant en informatie;
- Presenteert en promoot de afdeling/het informatieaanbod;
- Beheert het informatieaanbod;
- Maakt het informatieaanbod toegankelijk.
In de praktijk betekent dit bijvoorbeeld bij de kerntaak ‘Bemiddelt tussen klant en informatie’ dat zowel het ‘klantgericht communiceren’ als de competentie ‘zoeken en vinden’ aan de orde komen binnen een van de modules. De studenten zijn na deze module dus competent in het ‘bemiddelen tussen klant en informatie’. De integratie van verschillende vakken in één module leidt tot een scherpere focus op de uitvoering van de kerntaak.
Het competentiegerichte karakter van de SOD-I opleiding komt, vanaf 2009, ook sterk naar voren in het toetsen. De eindtoets van SOD-I vindt vanaf 2009 plaats op de eigen werkplek van de student! Daar moet de student, aan zowel de examinator als zijn praktijkopleider, laten zien dat hij de kerntaken van de medewerker informatiedienstverlener naar behoren kan uitvoeren. Dus in de eigen werkomgeving demonstreert hij bijvoorbeeld dat hij een document aan een dossier kan toevoegen of een klant op de correcte wijze te woord kan staan.
Talen en rekenen
Het ministerie van OCW heeft binnen het mbo Nederlands en een vreemde taal (weer) verplicht gesteld. Vanaf 2009 geldt dat ook voor rekenen.
De staatssecretaris van Onderwijs, mevrouw van Bijsterveldt-Vliegenthart, geeft de volgende uitleg: “Taal is het voertuig om kennis, vaardigheden en competenties te verwerven (…). Om een vak te leren én uit te oefenen, is een goede taalbeheersing onmisbaar. Leerlingen die in het mbo instromen met een achterstand in het Nederlands hebben een extra drempel te nemen (…). Hoewel de consequenties bij een onvoldoende beheersing van rekenen en wiskunde minder direct zijn dan bij het Nederlands, geldt ook hier dat de deelnemer in het mbo niet zonder kan. Rekenen en (in mindere mate) wiskunde komen terug in ieder beroep en zijn, net als het Nederlands, een belangrijke voorwaarde voor maatschappelijke zelfredzaamheid (…).”
In de gedachtevorming over het mbo maakt het ministerie geen onderscheid tussen onderwijs voor jongeren (bv. ROC’s) en volwassenen (bv. SOD-I). Dat betekent dat, om de mbo-erkenning van SOD-I te behouden, SOD-Opleidingen de eis ten aanzien van talen en rekenen moet invullen.
SOD-Opleidingen heeft, mede op advies van de beroepenveld commissie, besloten om de bestaande opleiding te behouden en talen en rekenen als aparte modules te verzorgen. De student/werkgever kan dus zelf de keuze maken voor de ministerieel erkende mbo-opleiding ‘Medewerker Informatiedienstverlening’, bestaande uit SOD-I plus de talenmodules. Maar hij kan ook kiezen voor alleen SOD-I; een door het vakgebied erkende opleiding.
Het is overigens niet voor iedere student nodig om de taalmodules te volgen. Op basis van vooropleiding kan SOD-Opleidingen vrijstellingen verlenen. Een student kan ook een vrijstelling verdienen door een intaketoets met voldoende resultaat af te leggen. Voor de uitvoering van de taalmodules werkt SOD-Opleidingen samen met het ROC-Midden Nederland, een organisatie met ruime ervaring in het taalonderwijs op mbo-niveau.
Leren, loopbaan en burgerschap
Naast de talen en rekenen stelt het ministerie ook de eis om aandacht te besteden aan gewenst maatschappelijk gedrag. De inhoud daarvan is ondergebracht in het programma ‘leren, loop baan en burgerschap’ (LLB).
Ook bij dit onderdeel is de focus op het reguliere mbo-onderwijs voor jongeren duidelijk.
Omdat SOD-I primair bedoeld is voor volwassenen, kan in de invulling van LLB beperkt blijven tot een eendaagse module in het programma.
Ingrijpend
Het is duidelijk dat de veranderingen in de opzet van SOD-I ingrijpend zijn. Het feit dat we de wijzigingen noodgedwongen gelijktijdig invoeren maakt de verandering complex.
Het risico van veranderen is dat er zaken verkeerd kunnen gaan.
SOD-Opleidingen probeert dit uiteraard, koste wat het kost, te vermijden. Helaas lukt dat niet in alle gevallen. Wij beloven om adequaat, eventuele probleemgevallen direct op te lossen en zo duidelijk mogelijk te communiceren.
SOD-Opleidingen is ervan overtuigd dat de stap naar een verder competentiegericht onderwijs de opleiding aanzienlijk verbetert. Wij verwachten dat aan het eind van de opleiding ook de studenten de meerwaarde van de nieuwe opzet erkennen. Nu al horen we positieve geluiden van de praktijkopleiders en de werkgevers. Dat sterkt ons in onze inspanningen om het onderwijs continue te blijven verbeteren.
casper.molmans@sod-opleidingen.nl
Casper Molmans is directeur SOD-Opleidingen
Meer informatie:
