Het is niet onze taak de toekomst te voorspellen, maar ons erop voor te bereiden. – Pericles –
Het is niet onze taak de toekomst te voorspellen, maar ons erop voor te bereiden. – Pericles –
Verdergaande digitalisering van de informatiestromen zorgt ervoor dat de beroepsgroep van managementassistentes aan het verdwijnen is. De beleidsmedewerkers en behandelend ambtenaren worden via pop-ups aangespoord om de benodigde metadata toe te voegen aan status en context van de onderhanden documenten. De inrichting van die processen gebeurt nu door hoogwaardige informatiemanagers die procesanalyses uitvoeren en processen herontwerpen samen met de behandelend medewerkers. Vanuit de business, in de business, voor de business, met minimaal een hbo-opleiding op het snijvlak van business en informatisering én kennis van de business én goede communicatieve vaardigheden.
Maar kunnen we dat ook bij blijven benen? Kunnen we voldoende vooruit kijken om bij te kunnen blijven? Welke signalen en instrumenten zijn er, die kunnen helpen om vooruit te kijken en bij te blijven?
Robotisering Terugkijken is makkelijker. De uitvinding van het internet en de beschikbaarheid van draadloze connectiviteit zorgen ervoor dat informatie real-time te delen en overal en altijd te benaderen is. Het Internet of Things is de drijvende factor. De virtuele wereld is aan de digitale wereld gekoppeld. Mijn schoenen geven informatie af over mijn fysieke inspanning, locatie, weersinvloeden en koppelen op mijn profiel terug over mijn calorieverbruik en als ik wil, wordt dat direct op mijn socialmediapro!el gedeeld met allerlei volgers. In 2020 zijn er 30 miljard apparaten met een eigen I- adres; 5 jaar geleden waren dat er nog maar 1,5 miljard. Dus een tijdsspanne van 5 jaar… kunnen we dat overzien?
Robotisering is nu hot. Nou heb ik het niet over de stofzuiger robot die je gordijnen opvreet of de industriële toepassingen. Ik heb het over de ontwikkelingen achter de slimme robot, zoals de zorgrobot, die niet alleen meer taken over kan nemen, maar zelfs nu al kan onthouden dat op de foto die getoond wordt de kleinkinderen staan: arti!ciële intelligentie. De robotisering daarin is zodanig dat die handelingen die te automatiseren zijn, nu ook al automatisch te programmeren zijn. Ik heb het over de impact die dat de komende vijf jaar gaat hebben op de gangbare beroepen.1 Dan wordt automatisch pianostemmen betaalbaar, waardoor pianostemmer een gesubsidieerde ambacht wordt. Of kan het !nanciële proces zodanig ingericht worden dat de checks and balances kloppen en een registeraccountant en financial controller overbodig worden… ?
Overbodig Ontwikkelingen op het terrein van big data leveren gelukkig ook weer nieuwe banen: data analist, data scientist. En vergeet de data quality manager niet, want garbage in = garbage out. En computers kunnen nu leren van wat zij aan interactie observeren.2 Deze ontwikkelingen in artificial intelligence en big data bieden binnenkort mogelijkheden om ook in de informatiehuishouding van de overheid semantisch stappen te zetten, waarmee ongestructureerde informatie beter doorzoekbaar wordt, doordat de contextinformatie ook automatisch toegekend kan worden (samen met de rolgebonden metadata die al op basis van identity en access management automatisch door de acties van de behandelend ambtenaar toegevoegd worden). Het onderscheid tussen gestructureerde en ongestructureerde informatie verdwijnt daarmee, en de ongestructureerde informatie met zijn contextinformatie wordt onderdeel van die big data. Voorlopig accepteren we nog een zekere foutmarge, waar we de intelligentie van menskracht op inzetten, maar het duurt niet lang voordat de computer daar ook van geleerd heeft. Dag data quality manager…! Maar die was er net??
En wat betekent dat voor de informatiemanager van vandaag en voor de inrichting van informatievoorziening? En programmeurs… die zijn straks ook overbodig. In Estland en Engeland leren kinderen nu al programmeren op de basisschool.3 In Nederland wordt daar nog over nagedacht. Dus wat nu nog exclusief voor de experts is, apps ontwikkelen, wordt straks een algemenere vaardigheid. Binnenkort kan iedereen dan via dat deel wat we als open data beschikbaar maken, met zijn eigen apps zijn informatie zelf op maat maken. En als die betreffende functionaliteit niet meer nodig is, gooi je het weg: van innovatie, naar commodity, naar wegwerpartikel. Van belang is dat de basis onder die informatiehuishouding goed ingericht en goed geregeld is. Dat er een samenhangend proces is ingericht van ontvangst, registratie, opname in het informatiebeheer en vergeet niet, het analyseren, schoonmaken en integreren van de bestaande informatiebrij.4 En dan… wat blijft er dan over?
Een leven lang leren De verwachtingen zijn dat er de komende vijf jaren technologische ontwikkelingen aan komen, die ontwikkeling van organisaties en werkzaamheden mogelijk maken die we nu nog niet kunnen bedenken. Iedere stap vraagt om een andere mix aan kennis en vaardigheden, en nieuwe manieren om die vaardigheden tijdens het werk te kunnen leren – een leven lang leren wordt belangrijk om te kunnen blijven participeren in de samenleving. Kijk naar de data quality manager van vandaag en vraag je af wat iemand met die kwaliteiten morgen anders gaat doen? Is die baan straks nog in een vast pro!el te beschrijven? Spreken we straks nog wel over ‘banen’? Dé informatiemanager, dé businessarchitect, dé businessconsultant: welk onderscheid maken we daartussen en op basis van wat? Of is dat onderscheid nu al kunstmatig? Wat voor takenpakket ligt er dan en welke vakinhoudelijke competenties zijn straks nodig? En welke opleidingsvereisten of certificaten horen daar dan bij?
Twee jaar vooruit De afstand tussen straks en nu is misschien al gedeeltelijk uit te stippelen. In het Kwaliteitsraamwerk I(v) functie5 hebben we in 2012 voor de rijksoverheid bouwblokken6 beschreven voor de werkzaamheden in het IV-werkveld van vandaag. Iedere twee jaar worden die aangevuld en herzien op basis van de ontwikkelingen.7 Daarbij proberen we weer twee jaar vooruit te kijken, dat is een overzichtelijke periode. De bouwblokken bevatten sets van competenties, werkzaamheden en professionele kennis en certi!caten. Zo kan een takenpakket van een organisatieonderdeel, afdeling of persoon in lijn met een afdelingplan/jaarplan samengesteld worden en jaarlijks herzien. Door de bouwblokken worden de takenpakketten onderling vergelijkbaar met bouwblokken uit de takenpakketten in andere organisaties. Deze basis van één taal maakt het mogelijk om óver de organisaties in de rijksoverheid heen leerlijnen en loopbaanpaden zichtbaar te maken. En voor de medewerkers? Wanneer ze de bouwblokken van hun kwaliteiten van vandaag en gisteren bij elkaar leggen, biedt dat een stevig cv voor de mogelijkheden van morgen. Dit Kwaliteitraamwerk IV wordt nu uitgebreid naar de andere functiefamilies (versie 2015/16) en biedt ook mogelijkheden voor de andere bestuurslagen.8
Wat ga jij doen? Voorlopig zijn we bezig met een jarenlange en geleidelijke omslag van papier naar digitaal werken, om de bestaande digitale informatiehuishouding op orde te brengen. En telkens nemen we ons voor: vanaf nu gaan we het proces anders inrichten. Hoeveel tijd krijgen we daar nog voor, voordat de technologische ontwikkelingen ons inhalen? En wat ga jij dan doen met je expertise?
Hoe ziet jouw mix aan taken en certi! caten er nu en straks uit? Pas je die mix ieder jaar aan, naar de herijkte focus op taken, competenties en opleidingen die dan nodig zijn? De ontwikkelingen vragen ons om open te staan voor de mogelijkheden die het moment biedt, hoe vluchtig die mogelijkheden ook zijn. Én ze vragen om de bereidheid om continu jezelf te blijven ontwikkelen en mee te bewegen met wat je morgen anders kan gaan doen. Of loopt het volgens jou zo’n vaart niet?
Kato.Vierbergen@minbzk.nl, Kato Vierbergen is programmacoördinator Professionalisering IV Rijk BZK, DGOBR/IR.
Wij gebruiken cookies om onze website en onze service te optimaliseren.
Functioneel
Altijd actief
De technische opslag of toegang is strikt noodzakelijk voor het legitieme doel het gebruik mogelijk te maken van een specifieke dienst waarom de abonnee of gebruiker uitdrukkelijk heeft gevraagd, of met als enig doel de uitvoering van de transmissie van een communicatie over een elektronisch communicatienetwerk.
Voorkeuren
De technische opslag of toegang is noodzakelijk voor het legitieme doel voorkeuren op te slaan die niet door de abonnee of gebruiker zijn aangevraagd.
Statistieken
De technische opslag of toegang die uitsluitend voor statistische doeleinden wordt gebruikt.De technische opslag of toegang die uitsluitend wordt gebruikt voor anonieme statistische doeleinden. Zonder dagvaarding, vrijwillige naleving door uw Internet Service Provider, of aanvullende gegevens van een derde partij, kan informatie die alleen voor dit doel wordt opgeslagen of opgehaald gewoonlijk niet worden gebruikt om je te identificeren.
Marketing
De technische opslag of toegang is nodig om gebruikersprofielen op te stellen voor het verzenden van reclame, of om de gebruiker op een website of over verschillende websites te volgen voor soortgelijke marketingdoeleinden.
