 |
De artikelenbundel is geïnspireerd door de Zaandamse gemeentesecretaris J.A. Zaalberg, die in 1908 van doorslaggevende invloed is geweest op de ontwikkeling van een nieuwe manier van archiefvorming die nu al honderd jaar stand houdt.
|
De artikelenbundel is geïnspireerd door de Zaandamse gemeentesecretaris J.A. Zaalberg, die in 1908 van doorslaggevende invloed is geweest op de ontwikkeling van een nieuwe manier van archiefvorming die nu al honderd jaar stand houdt.
Het voorwoord begint met een schets hoe Ad van de Heijst, de initiator van deze bundel, in 1986 bij toeval in het bezit kwam van een collectie geschriften van onder andere Zaalberg en Noordenbos. Ook de wijze waarop hij eigenaar werd van ‘het gele boekje’ en een Stolberger klasseurkast wordt door hem aan toeval toegeschreven. Je kunt het toeval of geluk noemen, maar sommige dingen zijn bestemd om te gebeuren, is mijn mening.
Honderd jaar archiefvorming
Het eerste deel van de bundel beschrijft vooral de persoon Zaalberg en zijn ideeën om het bestaande stelsel radicaal om te gooien. Niet meer chronologisch op datum van binnenkomst of verzending maar de stukken betreffende één zaak bij elkaar en geordend volgens een afgeleide van de Universele Decimale Code (dossierstelsel). Het zaaksgewijs ordenen en de basisarchiefcode was hiermee in feite geboren. Zaalberg was evenwel niet de enige die zich in die tijd bezighield met de problemen in de gemeentelijke administraties, maar uiteindelijk heeft hij het pleit wel gewonnen.
Fascinerend om te lezen is hoe moeizaam hij zijn ideeën in die tijd aan de man wist te brengen. Dat hij in 1935 ook nog in armoedige omstandigheden overleed, riep bij mij even gedachten op aan een van onze grote schilders, Van Gogh. In zijn werkbare leven één schilderij verkocht, nu gaan ze voor miljoenen over de toonbank.
Met het artikel van Hans Waalwijk over het administratief recht, de archiefwet en regelgeving in een historisch perspectief – tot ver voor het begin van onze jaartelling – wordt de brug geslagen naar ontwikkelingen die meer in deze tijdgeest staan. Een interessant stukje geschiedschrijving dat roept om meer, is mijn eerste gedachte.
Het tweede deel van de artikelenreeks worden ontwikkelingen beschreven die bij menigeen frisser in het geheugen zullen liggen zoals: ‘Omslag in Opslag’, ‘Het geheugen als actieve kracht – de archieffunctie binnen de digitale overheid’, PIVOT en ‘Informatie op Orde’. De analyses van de auteurs over deze belangrijke ontwikkelingen in ons archiefbestel geven als achtergrondinformatie een mooi denkkader voor hedendaagse beleidsmakers.
In de laatste bijdragen wordt globaal de eerste stappen van de digitalisering en de aandienende mogelijkheden van het internet beschreven.
Meer dan een eerbetoon
De artikelenbundel is meer dan een eerbetoon aan Zaalberg en zijn idealisme. Het beschrijft en verdiept op onderdelen de hedendaagse gedachtegang en visie op de archieffunctie/ informatieverzorging bij de overheid. De vormgeving is verrassend met mooie zelfs visionaire quotes uit het verleden.
| Zonder een goede registratuur zullen geen reddingsbooten genoeg zijn voor de vele drenkelingen in de zee van paperassen J. Boon |
Gezien de prijsstelling en het overwegend historische karakter van de artikelen lijkt de bundel eerder een ‘collectorsitem’ te worden dan een publicatie die een plek als achtergrondpublicatie zal vinden. Aan te bevelen voor die mensen die het vakgebied in hun hart gesloten hebben.
Van Code tot Community
Met bijdragen van Max Beekhuis, Kees Duijvelaar, Bas de Groot, Ad van Heijst, Bert Hendriks, Roelof Hol, Peter Horsman, Bernard Mantel, Arjan Versteeg, Hans Waalwijk. 127 pagina’s, ISBN/eEAN 978 90 809240 7 9. Factor-i, Rijswijk. Prijs: 39,50 euro.
