23 maart 2015

Van Rijk naar wijk

image for Van Rijk naar wijk image

‘Van Rijk naar wijk’: dat was het thema van het KING Jaarcongres op donderdag 15 januari 2015. De decentralisaties zijn een feit, gemeenten hebben taken rondom zorg, werk en jeugd overgenomen van het rijk. Hoe staan we ervoor en hoe zorgen we er samen voor dat we werken vanuit de leefwereld van mensen?

‘Van Rijk naar wijk’: dat was het thema van het KING Jaarcongres op donderdag 15 januari 2015. De decentralisaties zijn een feit, gemeenten hebben taken rondom zorg, werk en jeugd overgenomen van het rijk. Hoe staan we ervoor en hoe zorgen we er samen voor dat we werken vanuit de leefwereld van mensen?

Het programma
Tijdens het KING Jaarcongres zagen we hoe gemeenten met de nieuwe taken aan de slag zijn en wat er nog nodig is. Welke wegen hebben zij gekozen en welke obstakels komen ze tegen? Inspiratie, nieuwe inzichten, ontmoetingen en het delen van ervaringen stonden centraal. Sprekers als Pieter Winsemius, Rob van Gijzel (burgemeester Eindhoven), Jantine Kriens (voorzitter directieraad VNG), Jan Rotmans (hoogleraar Transities en transitiemanagement) en Jos van der Lans deelden hun visie op de actualiteit. Marcia Luyten (Nederlands econoom en journalist) was dagvoorzitter. Het 5e KING Jaarcongres werd bezocht door circa 650 raadsleden, burgemeesters, wethouders, gemeentesecretarissen, afdelingshoofden, programmamanagers en beleidsadviseurs.
Ook de nominaties van de Best Gejat Prijs 2014 en de uitreiking van de prijs aan de gemeente Westland – met de door de gemeente ontwikkelde stroomlijning van het administratieproces arbeidsmigranten – maakten deel uit van het programma.

Mindset
Het thema ‘Van Rijk naar wijk’ werd door de programmacommissie doorvertaald met het scherp zetten van een mindset die appelleert aan loslaten: leren om dingen te laten, en via de gemeenten deze lijn door te zetten naar de ‘wijk’. De mensen in het veld en betrokken actoren weten wat nodig, nuttig en haalbaar is. De plenaire sessies werden gelardeerd met ontbijten middagsessies, en twee plenaire keukentafelgesprekken. Tijdens de debatten bleek hoe lastig bestuurders het hadden met de mindset van de dag.

De mindset sluit aan op de geest van de publicatie ‘Gemeentesecretarissen op avontuur’. De publicatie behandelt de zogenoemde overheidsparticipatietrap, onder andere van reguleren via regisseren, stimuleren en faciliteren naar loslaten. Wellicht ook een manier om te voorkomen dat we het archief de deur uit moeten doen omdat we het niet voor elkaar hebben bij de inzet van (onze) interventieladder? Een ander onderdeel van het avontuur zijn de leercirkels van de Vereniging van Gemeentesecretarissen (VGS), verbeeld met perspectieven: de beweging, de organisatie, de persoon. Te veranderen met onzekerheden en dilemma’s: Veiligheid of onrust? Groot of klein? Cultuur of structuur? Binnen of buiten? Veranderen doe je niet voor elkaar maar met elkaar. Of zoals in een andere presentatie: je zorgt niet voor, maar je zorgt dat.

In een ontbijtsessie met Gerda van Dijk, met de titel Van complexiteit naar eenvoud: hoe gaan standaardisatie en maatwerk samen werd aangevoerd om wezensvragen te stellen zoals:

  1. Wat bedoel je?
  2. Hoe weet je dat? En
  3. Ruimte maken voor meervoudige waardeafweging (meer wie ben je, dan wat kan je).

Durven wij die vragen te stellen bij de informatievoorziening?
Inspiratie komt van administrative leadership en het inzetten op diversiteit bij een wicked problem. Bereik wat kan en leer leven met de werkelijkheid en het resultaat.

  10 beloften 3D’s Informatievoorziening … ‘binnen je kantoor’
1 Nabijheid (wijk) Per team, per thema: burger, ondernemer, bestuur, beheer, ruimte, welzijn. Een variant op ‘denk groot, acteer concreet en lokaal’.
2 Integraal Life-cycle en recordscontinuüm en integraal met o.a. openbaarheid (communicatie/griffie), privacy, informatiebeveiliging, basisregistraties en duurzame toegankelijkheid regelen.
3 Antibureaucratisch Sneller, helderder en zo nodig onorthodoxer werkwijzen (durven interveniëren op de bedrijfscultuur, durven samenwerking en discipline door te zetten).
4 Eigenaarschap Proceseigenaar verantwoordelijk; en uitdagen en aanspreken. Bij ketens gedeeld eigenaarschap en complexiteit voor l-functie ‘duiden’.
Andersoortige en gelijkwaardiger verhoudingen  Ruimte pakken en richten, inrichten en verrichten op taak en positie overheid en de rol van informatie. Ontmoeting professional en ‘aanpakken’ doormodderende collega’s/bestuurders. 
Bevrijden van protocollen en verantwoording  Heldere en korte regels met ruimte, vertrouwen, en korte adequate verantwoording. Minder zeuren en cynisme. Korte slagen en, zo nodig, korte metten maken met wantoestanden. 
Generalistische werkwijze  Stevig en lenig basisproces inregelen, integraal en onverkokerd. Niet al te specialistisch: vereenvoudig complexiteit, standaardiseer en implementeer ‘op menselijke maat’. 
Preventie  Strak proces van voor tot achter; werkende systemen waarmee en waarin het prettig werken is. 
Integrale kosten-baten-analyse  Gedoe en doormodderen kost miljarden, technisch kan het, bedrijfscultuur hindert. Organiseer doorzettingsmacht. 
10  Leefwereld overzichtelijk en kleinschalig  De menselijke maat hanteren, afscheid nemen van systeemwereld, meer praktisch en gezondverstandbenadering. 

Matrix voor de informatievoorziening

De kracht van informatie
Een moderne overheid kan niet zonder DIV, of juist wel? Op de stoelen vonden alle deelnemers een miniboekje ‘De kracht van informatie’. Een verwijzing naar de allesetende, dat wil zeggen alle informatie etende, consument (burger maar ook kantoorwerker). Informatiemanagement wordt dan gezien zien als prioriteit, en het is nodig te beschikken over uptodate informatie om die vervolgens transparant en op persoonlijke schaal te ontsluiten. Die juiste informatie is voor burgers, bedrijven en gemeenten het voedsel van de vooruitgang.
Achter het miniboekje zat een eetbare pagina om informatie als voedsel te ‘ervaren’.

De bijdrage ‘Nabij is beter’ van Van der Lans en Hilhorst op het congres ging onder andere over de beloften van de drie decentralisaties (de 3D’s). In hun gelijknamige publicatie staat een matrix met de kopjes ‘probleem’, ‘belofte 3D’ en ‘antwoord/methodiek’.
Vrij naar deze matrix maakte ik bovenstaande matrix voor de informatievoorziening. Mogelijk een oefening voor het bespreken van de informatiefunctie in uw organisatie? Het KING Jaarcongres werd tijdens deelname onverwacht meer en meer een inspirerend voorbeeld voor de informatievoorziening.

aplat@hermes-am.nl, André Plat is redactielid van Od.

Terugblikken?

  • Lees de tweets op Storify (#kingcongres) of de impressie van het congres.
  • Bekijk de presentaties op de slideshare van KING.
  • En de filmpjes van de plenaire sprekers op het Youtubekanaal van KING.
  • De foto’s komen binnenkort op Flickr.
  • Volkskrantcolumniste Sheila Sitalsing droeg tijdens het congres een column voor, die zij speciaal voor het congres schreef. Lees de column op de site van KING.
  • Tijdens het congres werden ook de publicatie‘ Gemeentesecretarissen op avontuur’ en de publicatie ‘Nabij is beter’ van Jos van der Lans en Pieter Hilhorst uitgereikt, en werd de Best Gejat Prijs 2014 toegekend.

1 Een leestip is om eerst de site van het congres en de bijdragen van VGS en Van van der Lans/ Hilhorst te bekijken (https://www.kinggemeenten.nl/secties/king-jaarcongres/king-jaarcongres-2015).

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *