Collega’s, we hebben nog een lange, lange weg te gaan. Mijn overheid voelt en gedraagt zich al jaren niet als mijn overheid. Want het is het instituut dat mij slechts toegang geeft tot enkele delen van haar (of eigenlijk onze) informatie. In dat opzicht heb ik een bijzondere ervaring: mijn ABP-diensttijdonderzoek. Die diensttijd is prima te raadplegen in de app ABP Pensioen of op Mijnabp.nl. Maar in het overzicht misten zeven dienstjaren bij een oud-werkgever, een gemeente. U snapt het: ik het ABP gebeld. Het antwoord: ‘Tsja, zonder loonstroken of bewijs kunnen we die zeven jaren niet opnemen.’ Ik probeerde nog: ‘Het gaat niet om opname, het gaat om je fouten herstellen. Er is een slordige 80.000 gulden kwijtgeraakt.’ Ik voelde me op het randje van bestolen. En je mag weten, dit raakte mij behoorlijk.
Monter belde ik mijn oud-werkgever: ‘Ha, beste collega’s: ik heb een vraagje. Kunnen jullie die gegevens nog een keer leveren? Ik ben vier keer verhuisd en heb het overzicht van de jaren 1987-1993 niet meer. En de database van BD en UWV dekken deze jaaropgaven pas vanaf 1996.’ De afdeling juridische zaken ging mijn verzoek afhandelen. Maar helaas: het personeelsdossier was vernietigd, 10 jaar na beëindiging van het dienstverband (lees 1997, dus 2006). Desgevraagd kon niet de verklaring van vernietiging worden overlegd, maar wel dat ik in dienst was geweest. Mogelijk als uitzend- of als vaste kracht. Ik heb aangeboden om als oud-beheerder van het archief te kijken in het depot van het inmiddels overgedragen archief. Dat mag niet.
Toegang of het doen laten instellen van archiefonderzoek werd mij verboden. Tot en met een brief van de gemeentesecretaris toe (ook gespeend van enige kennis en – dat is nog erger – collegialiteit: ik ben immers klant van de overheid en oud-collega. Met andere woorden: in Nederland krijg je als oud-beheerder van je voormalig archief geen toegang (om die sukkels de weg te wijzen in hun eigen archief), terwijl ik met mijn kennis van de administratie weet dat informatie over en van mij in de Staat B2 van de begroting en wellicht jaarrekening gewoon staat. Terwijl elke BN’er in het NTR-programma Verborgen verleden dit wel mag!
Uiteindelijk heb ik zelf onderzoek gedaan, kopieën gemaakt van de Staat B2 van de begroting en verstuurd naar het ABP. Later heb ik de jurist in kwestie gebeld: ‘Oh, fijn dat u het heeft gevonden en dat het ABP de diensttijd en uw pensioen heeft aangepast.’ Case closed. Waaruit blijkt dat openbaarheid en de wens om te leren nog ver te zoeken zijn. Informatieprofessionals (en de archivaris van dienst in dezen) roep ik op om alles in het werk te stellen het verschil te maken. En daarin vooral niet al te bescheiden in te zijn.
*Dit artikel is geschreven door André Plat en verscheen oorspronkelijk in Od 22 in september 2022.
